BÀI KẾT THÚC MÔN GIÁO LÝ
Câu
hỏi: Bạn sẽ khởi sự từ đâu để nói cho con người của thời đại hôm
nay hiểu và dễ dàng đón nhận đức tin Công giáo của chúng ta? Tại sao?
Trả lời:
Con người thời nay đang sống trong một thế giới dửng dưng với tôn giáo. Thế nhưng, ngay từ buổi đầu của công trình tạo dựng, Thiên Chúa đã khéo léo đặt để vào lòng con người một cảm thức tôn giáo. Cho nên, dù con người có cố gắng chối từ Thiên Chúa đến đâu đi chăng nữa thì sâu trong lòng họ vẫn hằng khắc khoải về Đấng đã tạo nên mình. Khi ai đó hỏi rằng, người Công giáo tin gì? Tôi sẽ tuyên xưng đức tin của tôi bằng cách lập tức trả lời rằng: “Tôi tin kính một Thiên Chúa là Cha toàn năng…” và đọc hết kinh Tin Kính. Đó là câu trả lời dứt khoát nhất, đơn giản nhất nhưng lại đầy đủ nhất. Chính vì vậy, tôi chọn kinh Tin Kính như khúc nhạc mở đầu để nói cho con người của thời đại hôm nay hiểu và dễ dàng đón nhận đức tin Công giáo của chúng ta. Có bốn lý do dẫn đến việc chọn kinh Tin Kính:
Lý do đầu tiên là bởi vì kinh Tin Kính gồm tóm hầu hết các mầu nhiệm chính yếu của đức tin Công giáo. Đó là bản tuyên tín ngắn gọn nhất và đầy đủ nhất. Từ mầu nhiệm Sáng Tạo đến mầu nhiệm Cánh Chung, từ mầu nhiệm Nhập Thể đến mầu nhiệm Phục Sinh, từ mầu nhiệm Một Chúa Ba Ngôi đến mầu nhiệm Các Thánh Thông Công, v.v... Tất cả đều nằm trong kinh Tin Kính. Thiết nghĩ, khi trình bày đức tin Công giáo cho những người chưa tin, nhất là trong bối cảnh mà con người ưa những gì ngắn gọn, dù khó khăn trong việc giải thích nhưng chúng ta vẫn nên chọn con đường trực tiếp nhất, đơn giản nhất.
Lý do thứ hai là bởi vì các mầu nhiệm trong kinh Tin Kính là những mầu nhiệm quan trọng, không thể nào bỏ qua khi một người muốn gia nhập Hội Thánh. Đó cũng là lý do vì sao trong Thánh lễ Chúa Nhật và Lễ trọng, các tín hữu buộc phải đọc kinh Tin Kính để tuyên xưng đức tin. Mặt khác, bất kỳ một tín điều nào trong kinh Tin Kính cũng không được nhượng bộ (tức là bỏ qua hay là thỏa hiệp) để giữ cho đức tin Công giáo được tinh tuyền. Chính vì vậy, khi giải thích đức tin Công giáo, chúng ta không thể không đề cập đến các tín điều trong kinh Tin Kính. Mặc dầu sẽ gặp nhiều khó khăn khi cố gắng giải thích các tín điều nhưng không vì thế mà chúng ta chọn giải pháp khác. Ở đây, cái chúng ta cần lưu ý là trình bày đức tin Công giáo chứ không phải trình bày nhịp sống của Giáo hội hay trình bày các sinh hoạt của Giáo hội. Trình bày những điều ấy là nhầm lẫn và vô tình đánh lận con đen. Không thể chọn giải pháp dễ dàng để tránh đụng chạm đến phần tinh túy nhất và cốt lõi nhất của đức tin Công giáo.
Lý do thứ ba là bởi vì đối với các Kitô hữu, kinh Tin Kính là một dấu chỉ để nhận biết nhau - một “mật hiệu” - Rufin d’Aquilée đã viết như thế (khoảng năm 345-410). Thần học gia Joshep Ratzinger giải thích: “Mỗi người chỉ giữ đức tin như là một “biểu tượng”, như là một phần không đầy đủ và vỡ, mà chỉ có thể tìm thấy sự hiệp nhất và toàn vẹn của nó khi kết hợp với những người khác. Để thực hiện “symballein”, sự kết hiệp, với Thiên Chúa, cần thiết phải trải qua “symballein”, sự kết hiệp với những người khác. Đức tin đòi hỏi sự hiệp nhất, nó đòi hỏi các anh chị em trong đức tin, nó chủ yếu được hướng đến Giáo Hội”. Vì thế, kinh Tin Kính vừa có một chức năng tuyên xưng (một chứng tá đức tin) vừa có chức năng giáo thuyết (diễn tả vắn tắt đức tin). Suốt dòng lịch sử, có nhiều công thức hoặc thuộc loại tuyên xưng, trong mối liên hệ với những thực hành của phép rửa, hoặc thuộc loại giáo thuyết, để xác định đức tin chính thống đối với những giáo thuyết lạc giáo.
Lý do thứ tư là bởi vì kinh Tin Kính là một kinh đọc tuy dài nhưng lại rất phổ biến. Các tín hữu Công giáo thường đọc kinh này vào các ngày Chúa Nhật, các lễ trọng, khi lần chuỗi Mân côi, khi tuyên xưng đức tin, v.v... Trên bình diện lý thuyết, đức tin của mọi tín hữu Công giáo đều được chứa đựng trong kinh Tin Kính. Do vậy, mọi tín hữu đều thuộc nằm lòng kinh này (hoặc chí ít là có thể đọc chung với cộng đoàn) dù có thể họ chưa hiểu hết. Thế nên, con người hôm nay dễ dàng tìm được sự nâng đỡ về mặt thiêng liêng từ các tín hữu. Đây cũng là một sự thuận lợi giúp cho con người hôm nay có điểm tựa và có “chứng từ” để tin.
Tóm lại, kết hợp cả bốn lý do trên, tôi nhận thấy rằng để trình bày đức tin Công giáo cho con người của thời đại hôm nay hiểu và dễ dàng đón nhận, chúng ta nên bắt đầu từ các tín điều trong kinh Tin Kính.
Giacôbê Nguyễn Quốc Đạt
